Festiwal Przemiany 2021 - Open call

Użyj strzałek do przechodzenia między zakładkami

Werdykt

Jury w składzie: Stanisław Welbel (kurator sztuk wizualnych, Austriackie Forum Kultury w Warszawie), dr hab. Agnieszka Jelewska (prof. UAM, dyrektorka i współzałożycielka Humanities/Art/Technology Research Center na UAM w Poznaniu) oraz Krzysztof Kornas (kurator Festiwalu Przemiany, Centrum Nauki Kopernik) po rozpatrzeniu 49 zgłoszonych na open calla prac artystycznych postanowiło nagrodzić cztery projekty.

Austria

I NAGRODA
Reclaiming Abundance, Oliver Ressler

Jak może wyglądać świat za 30 lat, kiedy uda się znacznie zmniejszyć emisje CO2? Oliver Ressler wyobraża sobie rezultaty konkretnych zmian, jakie muszą zajść na drodze do neutralności klimatycznej cywilizacji człowieka. Miejsca kluczowe dla globalnej gospodarki, wiążące się dziś z gałęziami przemysłu odpowiedzialnymi za znaczną część emisji gazów cieplarnianych, Ressler wizualnie adaptuje do nowych, zeroemisyjnych reguł. Jego prace podpowiadają, jak projektować świat, w którym możliwe jest zdekarbonizowanie gospodarki, oszczędzanie zasobów oraz współistnienie ludzi i przyrody.

Ten ostatni aspekt wydaje się szczególnie ważny dla interwencji, których Ressler dokonuje w precyzyjnie wybranych przestrzeniach. Ponowne wprowadzenie roślinności w miejsca opanowane przez człowieka, wyeksploatowane, poddane industrialnej przemocy stwarza możliwość wypracowania nowych relacji ludzi z przyrodą, której przecież sami są częścią. Przy czym artysta jest świadomy nieodwracalnych konsekwencji kryzysu klimatycznego, który zdążył odcisnąć lokalne i globalne piętno. Projekt Reclaiming Abundance wspomaga przyzwyczajoną raczej do dystopii wyobraźnię pozytywnymi scenariuszami i otwiera dyskusję dotyczącą charakteru i ograniczeń społeczno-kulturowych zmian, jakie idą w parze z interwencjami naukowo-technicznymi w zakresie transformacji energetycznej.

II NAGRODA
Amazon Air, Gottfried Haider

Wraz z każdą rzeczą kupioną online trafia do nas powietrze z magazynów największych sklepów internetowych, „zapakowane” w woreczki zabezpieczające pustą przestrzeń w opakowaniach. Gottfried Haider zlecił laboratoryjną analizę próbek takiego powietrza. Wyniki ujawniły związki chemiczne szkodliwe dla zdrowia człowieka i środowiska.

Amazon Air to oryginalna i mocna metafora „toksyczności” globalnego handlu, długiego łańcucha nadmiernej, bezrefleksyjnej konsumpcji, a także korporacyjnych praktyk w zakresie łamania i prób ograniczania praw pracowniczych.

Dzięki pracy Haidera być może w każdej kolejnej odebranej przesyłce, oprócz zamawianych przedmiotów, zwrócimy uwagę na toksyczną pustkę, która trafia do nas wraz z nimi niczym symboliczny rachunek za zdalny dostęp do zglobalizowanego świata. I może w przyszłości będziemy tej pustki zamawiać mniej, nie zwiększając zagrożeń i niesprawiedliwości wynikających z wpływu niepohamowanego konsumpcjonizmu na środowisko – naturalne i społeczne.

Polska

I NAGRODA
#Gardenfit, Magdalena Mojsiejuk

Stopniowe wracanie do dynamicznego, intensywnego życia społecznego po pandemii może okazać się dość osobliwym doświadczeniem. Przez pewien czas prawdopodobnie będziemy się czuć niepewnie i dziwnie. Magdalena Mojsiejuk dostrzegła w tych warunkach podatny grunt dla stworzenia nowej formy społecznego życia – łączącej miejskie ogrodnictwo, fitness oraz lepsze kontakty sąsiedzkie. W wizji Mojsiejuk, zakładając i uprawiając wspólne ogrody, integrujemy swoją społeczność, dbamy o kondycję fizyczną, a w naszym jadłospisie pojawia się więcej lokalnych produktów roślinnych (a zatem zdrowszych i o niższym śladzie węglowym). Wszystko to w otoczeniu zielonych miast.

Mojsiejuk prowokacyjnie zachęca nas do wyobrażenia sobie, co mogłoby się stać, gdybyśmy na kampanię #Gardenfit przeznaczyli podobne kwoty, jak te, które przeznaczamy na wszelkie zajęcia mające nam zapewnić dobrą kondycję fizyczną – zajęcia, które, mimo że opłacone, często pozostają jedynie planami. Tym spekulatywnym projektem autorka pokazuje, że tego rodzaju oddolne, kulturotwórcze działania społecznościowe mają potencjał stawania się źródłem realnych, pozytywnych zmian. Mogą one zapoczątkować trendy, które trwale zmienią lokalne społeczności.

II NAGRODA
Things of Internet, Helena Maciukiewicz

W doświadczeniu potocznym internet wydaje się niematerialny – sprowadzamy go do odbieranych i wysyłanych treści, pomijając społeczno-ekonomiczne konsekwencje jego fizyczności. Proces ten uwidocznił się w czasie pandemii, kiedy tak wiele codziennych spraw musiało odbywać się w świecie online, zastępując bezpośredni kontakt. Na co dzień nie zastanawiamy się nad energochłonną infrastrukturą, dzięki której globalna sieć komputerowa może w ogóle istnieć. Nie myślimy o tym, jak wpływa ona na emisję gazów cieplarnianych, o czym w ostatnim czasie było głośno choćby w kontekście technologii blockchain.

Things of Internet zwraca uwagę na negatywne konsekwencje środowiskowe wszechobecnej cyfryzacji. Interaktywna instalacja Maciukiewicz, ukazując materialny wymiar internetu, oddziałuje na wyobraźnię i emocje, zachęcając do analizy własnych nawyków korzystania z sieci. Podpowiada, jak robić to bardziej odpowiedzialnie, jak bardziej świadomie używać technologii. Im więcej będziemy wiedzieć o środowiskowym kontekście korzystania z urządzeń podpiętych do internetu, tym realniejsze są szanse na skuteczne przeciwstawianie się działaniom nastawionych wyłącznie na zysk korporacji technologicznych, w tym doprowadzaniu do ustanawiania szkodliwych dla ludzi i natury regulacji prawnych.