X edycja Przemian odbędzie się pod hasłem „Rok zero” i będzie dotyczyła wariantów przyszłości świata po pandemii koronawirusa SARS-CoV-2.
Festiwal Przemiany. Rok zero rozpoczniemy interaktywnym wykładem, podczas którego poznamy kilka wariantów przyszłości możliwej po pandemii koronawirusa SARS-CoV-2.
Punktem odniesienia dla wykładu będzie hasło „wolność, równość, braterstwo”, którego znaczeniu w czasie pandemii Michał Krzykawski przyjrzy się z perspektywy filozofii Bernarda Stieglera.
Na X Festiwalu Przemiany warsztaty połączyliśmy z panelami dyskusyjnymi, które pogłębią i zniuansują zagadnienia omawiane podczas pracy w grupach.
Będziemy dyskutować z ekspertami i ekspertkami, którzy równocześnie będą naszymi przewodnikami podczas wirtualnego spaceru po świecie czasu pandemii.
Shots of inspirations are short audiovisual materials from the borderline of performance and dynamic lecture.
Pandemia SARS-CoV-2 ukazuje trafność wprowadzonego przez Ulricha Becka terminu „społeczeństwo ryzyka”. Żyjemy w świecie zagrożonym katastrofami – klimatyczną, pandemiczną. W świecie ciągłych zmian, które w naszym życiu wywołują lęk i niepewność.
The experts' voices is a series of short talks by experts that relate to topics from the borderline of science, medicine, technology, design, and art.
Punktem wyjścia do dyskusji panelowej wieczoru zamknięcia „Roku zero” będzie film „Siódmy kontynent” Michaela Hanekego.
Pustka czy zmiana?
Roku zerowego nie ma w kalendarzach. Nam posłuży jako perspektywa analityczna: miejsce, w którym doświadczenie pandemii dopiero się zapisuje w historii. Być może rok 2020 będziemy pomijać jako niewygodną przerwę w „normalności”, rok zerowych szans na zmiany, czas bez wartości – zamknięte granice, życie w izolacji, obawy, unieruchomiona gospodarka, zagrożenie długotrwałą recesją. Może jednak ten rok będzie punktem zwrotnym? Cezurą nowej epoki po czasach p.n.e. – przed naszą epidemią? Może konsekwencje pandemii przyspieszą znalezienie rozwiązań problemów nierówności i napięć społecznych? A może wręcz przeciwnie: w świecie lęków i niepewności reguły konkurencji na dobre zdominuje logika gry o sumie zerowej.
Przyspieszenie cyfryzacji
Czas pandemii zintensyfikował dyskusję o znaczeniu i możliwościach technologii cyfrowych. W rzeczywistości online pomagają one symulować kontakt na żywo, ułatwiają pracę czy pozwalają uczestniczyć w kulturze mimo lockdownu. Monitorowanie aktywności obywateli (temperatury, tętna, przemieszczania się, kontaktów) mogłoby pomóc w walce z pandemią poprzez sprawne zidentyfikowanie pacjenta zero i osób, z którymi miał styczność, oraz wyznaczenie strefy objętej kwarantanną. Tylko co wtedy z naszą prywatnością? Zarządzający narzędziami kontroli wiedzieliby o nas dużo więcej niż dotychczas. Spytamy ekspertów, jak zadbać o to, żeby taka kontrola – jeśli okaże się konieczna – nie była ograniczającym wolność obywateli nadzorem.
Globalne, międzypokoleniowe lęki
Świat reaguje na pandemię z siłą i stanowczością, z jakimi młodzi aktywiści chcieliby, żebyśmy reagowali na katastrofę klimatyczną. Dlaczego zmiany klimatu nie wywołują takiej samej paniki? Świadomość całego pokolenia w coraz większym stopniu jest dziś budowana w cieniu katastrof. Jak powinien się kształtować międzypokoleniowy dialog nt. pogarszających się warunków, w których przyjdzie żyć następnym pokoleniom?
ORGANIZATOR: Centrum Nauki Kopernik
DYREKTOR WYDARZEŃ: Wiktor Gajewski
KIEROWNICZKA PRACOWNI WYDARZEŃ: Dagmara Szawdyn
ZESPÓŁ: Iwona Kamińska-Gosk, Krzysztof Kornas, Jan Król, Katarzyna Nowicka, Ewa Pawlak, Justyna Picheta, Aleksandra Rzążewska, Paulina Strzyga, Ewa Śmiech, Rafał Zarzeka
KURATOR FESTIWALU: Krzysztof Kornas
PRODUKCJA FESTIWALU: Justyna Picheta
współpraca: Ewa Pawlak
STRATEGIA PROMOCJI I KOMUNIKACJI: Aleksandra Rzążewska
PROMOCJA I KOMUNIKACJA: Aleksandra Rzążewska, Ewa Śmiech
RELACJE Z MEDIAMI: Katarzyna Nowicka
MEDIA SPOŁECZNOŚCIOWE: Jan Król
REALIZACJA FILMÓW
Reżyseria planu: Paweł Kolanowski
Realizacja obrazu i dźwięku: Kamil Hordyniec, Rafał Kalisz, Ernest Krzemieniewski, Michał Szenkin, Łukasz Szulc
Koordynacja techniczna: Marta Koźbiał
REDAKCJA TEKSTÓW: Marcin Malesiński
KOORDYNATORKA KINA PRZEMIAN: Iwona Kamińska-Gosk
LOGISTYKA I OPRAWA TECHNICZNA FESTIWALU: Rafał Zarzeka
IDENTYFIKACJA FESTIWALU I MATERIAŁY GRAFICZNE: Dorota Sobota, Michał Romański
Fakty i emocje
To pierwsza w historii pandemia w świecie postprawdy i fake newsów – globalnego przemysłu dezinformacji. W kluczowych kwestiach ufamy dziś naukowcom, lekarzom i innym ekspertom, ale lęk i niepewność mogą sprzyjać przyjmowaniu mitycznego, opartego głównie na emocjach obrazu rzeczywistości, pełnego teorii spiskowych i innych prostych wyjaśnień złożonych zjawisk. Czy dzięki sukcesom w walce z wirusem wygrają nauka, wiedza ekspercka, pogłębione analizy i odpowiedzialne działania, czy górą będą mity, wskazywanie kozłów ofiarnych i szukanie poklasku tłumu? Być może wnioski z lokalnej i globalnej współpracy w zmaganiach z wirusem pomogą zwiększyć solidarność społeczną i poczucie wspólnotowości. Istnieje też jednak ryzyko, że zwycięży strach i utrwalą się tendencje autorytarne.
Perspektywa Przemian
Na festiwalu sprawdzimy, co wynika z analiz danych nt. czasu pandemii. Przyjrzymy się najbardziej prawdopodobnym prognozom niedalekiej przyszłości – zarówno w kontekście globalnych wyzwań, rozwoju cywilizacji, jak i codzienności każdej i każdego z nas. Porozmawiamy o tym, które wizje przyszłości, i dlaczego, bylibyśmy gotowi uznać za najbardziej pożądane. Poznamy przełomowe osiągnięcia nauki i techniki, które mogą pomóc w walce z koronawirusem, oraz weźmiemy pod lupę ich społeczne konsekwencje. Wszystko to w interdyscyplinarnym gronie i z kilku komplementarnych perspektyw. Spróbujemy walczyć z czarnowidztwem i poczuciem bezsilności, dlatego obok identyfikacji problemów będziemy starać się przedstawiać propozycje konkretnych rozwiązań, dzielić się źródłami oraz szukać języka i emocji dla opisu świata, który pod wpływem pandemii staje się coraz bardziej labilny, złożony i niejednoznaczny.
Eksperci festiwalowi
Opening lecture
Year zero. Your move
The global experience of the coronavirus epidemic forces us to search for out-of-the-box solutions to function efficiently in such a different reality. But the search isn't over. The post-epidemic situation will prove to be a yet another big change, requiring completely new ways of acting. But how do we search effectively? Our lecturer, Kacper Nosarzewski, suggests that we should leave the beaten tracks of thinking. He wants to change our vision of the future and sensitise us to changes – especially the unexpected ones.
Thanks to the interactive formula of the lecture, the listeners will have to decide for themselves which solutions are the most desirable when it comes to the post-epidemic changes. The dilemmas are difficult, as we are unsure of our choices. But we have to face them if we want to influence our future. Structured question sequences, that will show up during the lecture, will become a socratic incentive to explore the future, look for innovations, and discover new fields of dialogue.
Kacper Nosarzewski's lecture will shine a light on the issues that the pandemic has highlighted or intensified. We will look into the plans to introduce a basic income for everybody. We will try to understand how states and corporations invade our privacy. We will oppose different kinds of media persuasions and manipulations which we are exposed to everyday, and which we are more likely to succumb to because of the pandemic related fears.
Kacper Nosarzewski
Partner in a foresight company, 4CF, and member of the Polish Society for Future Studies board. Graduate of the University of Warsaw, and alumnus of the Rockefeller Foundation Bellagio Programme. In the foresight field, he consults strategic international organisations, i.e. UNESCO, UNDP, as well as NGOs and companies. Nosarzewski is on the experts list of the Polish Chamber of Commerce for High Technology. He consults NATO, and he is the author of methodology and foresight projects facilitator for the Polish and Dutch Foreign Affair Ministries. He has conducted workshops, lectures, and presentations for governmental bodies, and institutions around the world, in the sectors of energy, reinforcement, cosmetics, agri-food, or non-government. Nosarzewski teaches strategic foresight at the Polish Naval Academy in Gdynia and AGH postgraduate studies. Member of Association of Professional Futurists (USA) and World Future Society.
Wykład modułowy. Technika i niepewność
Pamięci Bernarda Stieglera (1952–2020)
Jeden z kluczowych wykładów Roku zero miał wygłosić prof. Bernard Stiegler, francuski filozof, autor przenikliwych analiz dotyczących relacji społeczeństwa, środowiska i techniki. Na początku sierpnia dotarła do nas tragiczna wiadomość o śmierci Profesora. Jego nagłe odejście to ogromna strata dla całego świata współczesnej filozofii. Aby uczcić pamięć Bernarda Stieglera, we współpracy z Instytutem Francuskim w ramach tegorocznego Festiwalu Przemiany zorganizowaliśmy wykład współpracownika prof. Stieglera – dr. hab. Michała Krzykawskiego, prof. Uniwersytetu Śląskiego. Punktem odniesienia dla wykładu będzie hasło „wolność, równość, braterstwo”, którego znaczeniu w czasie pandemii Michał Krzykawski przyjrzy się z perspektywy filozofii Bernarda Stieglera.
Lęk i niepewność w obliczu zagrożeń doby pandemii mogą rysować przed nami mityczny, oparty głównie na emocjach obraz rzeczywistości, pełen teorii spiskowych i innych prostych wyjaśnień złożonych zjawisk. Mierzymy się z pierwszą w historii pandemią w świecie globalnego przemysłu dezinformacji. W świecie, w którym fakty giną pośród półprawd, zmyśleń i kłamstw, nauka zdaje się być spychana do poziomu jednego z wielu głosów, a dominować zaczynają mity, szukanie kozłów ofiarnych, odwoływanie się do emocji, niskich pobudek i szukanie poklasku tłumu. Pytanie brzmi, czy to obniżenie rangi nauki stanie się nową codziennością.
A jeśli nauka wygra, to jaką rolę odegra w tworzeniu przyszłości? Pandemia wyostrzyła systemowe problemy z wolnością dyskusji i badań naukowych. Stoimy przed wyzwaniami oraz zagrożeniami dla wolności, jakie niesie ze sobą trend big data. Kto kontroluje dane, których analiza przekracza możliwości analityczne ludzkiego mózgu? Czy nowymi „pewnikami” naukowymi staną się niepewność i nieokreśloność? Jak nauka zaadaptuje się do coraz bardziej nieobliczalnego świata postprawdy? Jakimi narzędziami można w tym świecie walczyć z fake newsami? Czy uda się obronić zaufanie jako podstawę funkcjonowania wspólnoty nie tylko tej naukowej, ale wolnych jednostek w ogóle?
Przeniesienie wielu z naszych codziennych aktywności do sieci niesie ze sobą złożone konsekwencje. W lockdownie nie wszyscy mogli się w spokoju izolować, pracując z domu. Część z nas musiała chodzić do pracy i ryzykować kontakt z wirusem. Cyfrowe wykluczenie, jak nigdy dotąd, ograniczało dostęp do edukacji czy opieki zdrowotnej.
Dyskusja o przyspieszeniu cyfryzacji w przeważającej mierze ma pozytywny wydźwięk. W mediach przeważa zachwyt nad sprawnym pokonywaniem barier, które dotychczas blokowały śmiałe wdrażanie rozwiązań technologicznych w zakresie zdalnej pracy i edukacji czy telemedycyny. Brakuje jednak pogłębionej refleksji na temat społecznych konsekwencji nastania tej, dla wielu osób zupełnie nowej, cyfrowej realności. Nie ma namysłu nad ciemną stroną niepewnych, a dużo szybciej stawianych kroków na ścieżce digitalizacji kolejnych sfer naszego życia. W dyskusji rzadko pojawia się tematyka nowych strumieni danych (w tym biomedycznych, dotyczących zdrowia), na których można opierać groźne algorytmy profilowania, monitorowania, nadzoru czy manipulacji. Czy bez gruntownej analizy tych zagadnień w ogóle byłaby możliwa taka reorganizacja systemu technicznego, która za kompas przyjęłaby troskę o człowieka.
Do jakiego stopnia cyfrowa realność kontaktów w sieci może stanowić problem dla starszych pokoleń? Pokolenia Y i Z, dorastające z dostępem do internetu, o życiu online już myślą inaczej, również w kontekście relacji. Jednocześnie to oni dzisiaj czują się najbardziej niepewnie – atakowani postprawdą, manipulowani algorytmami, zdezorientowani.
Zastanowimy się więc, jak w tych okolicznościach powinien się kształtować międzypokoleniowy dialog, m.in. na temat pogarszających się warunków, w których przyjdzie żyć następnym pokoleniom. Czy w kontekście pandemii czeka nas konflikt pokoleń czy odbudowa więzi międzypokoleniowych i wspólna przyszłość? Czy jest możliwy sojusz nauki i młodych ludzi strajkujących w obronie przyrody? Jak komunikować naukową niepewność, aby niepewni przyszłości młodzi ludzie autentyczny punkt oparcia mogli odnaleźć w argumentach naukowców i naukowczyń?
dr hab. Michał Krzykawski, prof. UŚ
Filozof, literaturoznawca romański, tłumacz, profesor na Uniwersytecie Śląskim i naukowy poliamorysta związany z tymże Uniwersytetem, gdzie kieruje Centrum Badań Krytycznych nad Technologiami. Były współpracownik francuskiego filozofa Bernarda Stieglera, członek założonego z inicjatywy Stieglera transdyscyplinarnego kolektywu badawczego Internacja, którego celem jest opracowanie i wdrożenie nowego modelu makroekonomicznego i technologicznego na bazie współczesnych nauk. Autor wielu prac poświęconych współczesnej filozofii francuskiej, ekonomii politycznej, technice i życiu zwierzęcemu.
Projekt dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu „Kultura w sieci”.
Workshop
Warsztatowa praca w niewielkich grupach sprzyja poszukiwaniu rozwiązań konkretnych problemów. Drużynowo, synergicznie, w rywalizacji. Niestety, wypracowane wnioski najczęściej pozostają jedynie w głowach garstki uczestniczek i uczestników tego rodzaju wydarzeń. Stąd zrodził się pomysł, żeby na X Festiwalu Przemiany warsztaty połączyć z panelami dyskusyjnymi, które pogłębią i zniuansują zagadnienia omawiane podczas pracy w grupach. Zainspirują uczestniczki i uczestników warsztatów, rozbudzą kreatywność, utrwalą wnioski albo staną się punktem wyjścia do szerszej dyskusji. Wszystko po to, aby owoce grupowej pracy udostępnić jak największej liczbie osób.
Czy pandemii można było zapobiec? Czy w ogóle są sposoby, aby takim zdarzeniom zapobiegać? Co z innymi zagrożeniami dla świata i zamieszkujących go istot? Na ile się tymi zagrożeniami przejmujemy, czy możemy je kontrolować?
Od cyberwojny przez nieudane eksperymenty biotechnologiczne aż po ekstremalne zjawiska pogodowe związane z ociepleniem klimatu – uczestniczki i uczestników warsztatów przeprowadzimy przez najczarniejsze scenariusze możliwe w nieodległej przyszłości. Jest też nadzieja, bo poszukamy sposobów, które mieszkańcom i mieszkankom Ziemi mogą pomóc wyjść z kryzysów obronną ręką.
Plan spotkania:
18.00 – 19.00 panel
19.00 – 19.20 dyskusja (pytania)
19.30 – 21.00 warsztat
Prowadzący panel
Michał Trzęsimiech
Przedsiębiorca społeczny. Skupiony na zaniedbanych, choć obiecujących obszarach dobroczynności. Założyciel Policy Entrepreneurship Network – sieci rzeczników pracujących nad wybranymi kwestiami polityki zdrowotnej. Organizator międzynarodowej społeczności Effective Altruism. Wspólnie z Fundacją Efektywny Altruizm, której przewodzi od powstania w roku 2017, poszukuje odpowiedzi na pytania o możliwości redukcji cierpienia istot odczuwających i polepszenia dobrostanu przyszłych pokoleń. Poza tym mówca, trener, organizator warsztatów z racjonalności stosowanej i cyklu spotkań wokół stoicyzmu, a także — już dla zabawy — Warszawskiego Klubu Czytelniczego.
Paneliści
Maciej Zając
Doktorant Zakładu Etyki na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizuje się w etyce technologii i etyce konfliktów zbrojnych, ale zdarza mu się wściubić nos w filozofię miłości albo filozofię pomagania innym. Pracuje nad książką o robotach bojowych, okazjonalnie skrobie coś dla mądralińskich magazynów, które mało kto czyta. Członek zarządu Polskiego Stowarzyszenia Transhumanistycznego i sekretarz warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, luźno związany z ruchem Efektywnego Altruizmu. Prywatnie optymista.
Mateusz Ciasnocha
Rolnik, inwestor, konsultant, dziennikarz. Zaangażowany w rozwój 700 ha gospodarstwa rolnego położonego na Żuławach Wiślanych. Za cel obrał sobie promocję i rozwój rolnictwa regeneracyjnego w tempie i skali koniecznej do utworzenia ostatecznego na świecie magazynu CO2: zdrowej i żywej gleby rolniczej.
Anda Bologa
Radczyni prawna specjalizująca się w digital affairs, cyberbezpieczeństwie i ramach regulacyjnych cyberprzestrzeni. Posiada tytuł magistra prawa w dziedzinie międzynarodowego arbitrażu oraz tytuł magistra College of Europe. Karierę zawodową rozpoczęła już w trakcie studiów. Doświadczenie zawodowe zdobywała podczas wolontariatu oraz pracując w sektorach publicznym i prywatnym, m.in. dla rumuńskiego Senatu, Stałej Misji Rumuńskiej przy ONZ oraz Komisji Europejskiej.
Łukasz Król
Wykładowca, facylitator specjalizujący się w tematach związanych z algorytmową nierównością oraz bezpieczeństwem cyfrowym. Absolwent University of St Andrews oraz University of Cambridge. Od 2017 r. pracuje dla Kolegium Europejskiego w Natolinie, gdzie odpowiada m.in. za projektowanie szkół letnich i innych programów związanych z szeroko pojętą cyfryzacją. Obecnie coraz aktywniejszy na Bałkanach, gdzie buduje nowe sieci kontaktów wśród NGO-sów i dziennikarzy oraz biega po lokalnych górach.
Światowa Organizacja Zdrowia gorącą linię na temat pandemii uruchomiła w serwisie komunikacyjnym WhatsApp. Brytyjski rząd przy dostarczaniu testów medycznych korzysta z pomocy logistycznej Amazona. Lokalizacja ognisk zakażeń poprzez kontrolę kontaktów za pomocą smartfonów byłaby niemożliwa bez współpracy Apple’a i Google’a. Rządy w Azji do zarządzania kryzysowego bez oporów korzystają z technologii rozpoznawania twarzy.
Limit miejsc na warsztaty został wyczerpany.
Plan spotkania:
19.00-20.00 panel
To tylko kilka przykładów ilustrujących uzależnienie współczesnych rządów i organizacji międzynarodowych od globalnych korporacji i ich rozwiązań technologicznych. Czy usługi firm spod znaku GAFA (Google, Apple, Facebook i Amazon), a być może również ich chińskich odpowiedników, przejmują rolę usług użyteczności publicznej? Czy stały się – albo za chwilę staną – tak niezbędne, jak dostawcy wody i elektryczności? Czy to bogate korporacje, pozostające poza demokratyczną kontrolą, będą organizować nam (zdalną) pracę, certyfikować nasz stan zdrowia i regulować dostęp do przestrzeni publicznej? Wreszcie, czy nasza relacja z tymi korporacjami będzie miała charakter opiekuńczy czy nadzorczy? „Big mama” urządzająca nam wygodniejsze życie czy elektroniczny nadzór w stylu azjatyckim? Czy państwo narodowe ma jeszcze szansę – i czy w ogóle chce – bronić praw swoich obywatelek i obywateli w tej relacji? A może to właśnie państwo i jego służby staną się głównym klientem technologicznych megakorporacji, a my, obywatelki i obywatele – poddanymi nowego typu? Podczas warsztatu wspólnie opracujemy trzy możliwe scenariusze zmian w relacji obywatele-państwo-platformy technologiczne. Wychodząc z doświadczeń czasu pandemii, nazwiemy czynniki i procesy, które sprzyjają prywatyzacji przestrzeni komunikacyjnej i przekazywaniu kluczowych funkcji prywatnym firmom (np. nierówne rozłożenie bogactwa i przewag technologicznych). Poszukamy również tych czynników, które mogą hamować niebezpieczne zagrażające prawom człowieka tendencje w obszarze nadzoru elektronicznego, zarządzania kryzysowego oraz ochrony zdrowia publicznego (np. ruchy i interwencje obywatelskie).
Po warsztatach „Doktryna szoku 2.0 – czy platformy internetowe przejmują rolę krytycznej infrastruktury na czas kryzysu?” chcemy podyskutować nad wnioskami, które powstały w grupach warsztatowych. Chcemy na nie spojrzeć w kontekście społecznym i naukowym, m.in. porozmawiamy o skutkach cyfryzacji naszego życia, która tak przyspieszyła w wyniku pandemii. Owo przyspieszenie sprawia, że szansa na demokratyczną kontrolę nad nowymi technologiami oddala się. A może taka szansa już została przekreślona? Czy śledząc mainstreamowe media, możemy się w ogóle zorientować w skali zagrożeń, które niosą działania korporacji technologicznych? Jaką rolę w tej sytuacji mają do odegrania ludzie nauki i techniki, świat akademicki? To tylko kilka pytań, na które postaramy się znaleźć odpowiedzi.
Z przyczyn niezależnych od organizatorów wydarzenia nie odbędzie się część warsztatowa, która miała poprzedzać panel ekspercki. Natomiast dyskusja panelowa pozostaje bez zmian i toczyć się będzie wokół założonych tematów. Zapraszamy.
Prowadząca panel
Vân Anh Đàm
Edukatorka i menadżerka projektów na styku technologii i edukacji. W pracy łączy doświadczenie w nauczaniu, kreatywność w działaniu i pasję do nowych technologii. Współzałożycielka szkoły programowania Kids Code Fun i członkini Rady Fundacji Girls Code Fun. Jako Dyrektorka Zarządzająca i Dyrektorka Programu Edukacyjnego współtworzyła program i strategię Centralnego Domu Technologii. Opracowała i wprowadzała programy edukacji technologicznej w Polsce i Indonezji. Najbardziej lubi tłumaczyć dzieciom i dorosłym, czym jest programowanie, wykorzystując do tego pluszowego kurczaka.
Paneliści
Sylwia Czubkowska
Redaktorka prowadząca magazynu „Spider’s Web+”. Od lat specjalizuje się tematyce cyfryzacji i zagadnieniach dotyczących wpływu technologii na zmiany społeczne, polityczne i gospodarcze. Pracowała dla „Gazety Wyborczej”, „Dziennika Gazety Prawnej”, „Polska The Times” i tygodnika „Przekrój”. Trzykrotnie nominowana do nagrody Grand Press w kategorii dziennikarstwo specjalistyczne. Laureatka nagród Prezesa Urzędu Patentowego RP za informacje medialne i Fundacji Batorego w konkursie reporterskim „Temat: Uchodźcy”. Współautorka bloga Majsterki.pl o ruchu Zrób to sam (DIY) i zrównoważonym życiu.
Agata Foryciarz
Doktorantka na wydziale informatyki Uniwersytetu Stanforda, gdzie zajmuje się tworzeniem oraz analizą narzędzi opartych na uczeniu maszynowym, które wspomagają decyzje lekarzy. Prowadzi grupę Stanford Computer Science and Civil Society, której celem jest krytyczna analiza wpływu informatyki na społeczeństwo. W Polsce współpracuje z Fundacją Panoptykon.
Katarzyna Szymielewicz
Prawniczka, specjalizująca się w problematyce praw człowieka i nowych technologii. Współzałożycielka i prezeska Fundacji Panoptykon – polskiej organizacji broniącej praw człowieka w kontekście współczesnych form nadzoru nad społeczeństwem. Członkini Rady Nadzorczej European Digital Rights – koalicji 33 organizacji działających na rzecz praw cyfrowych w Europie. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UW oraz Development Studies w School of Oriental and African Studies. Laureatka Nagrody Radia TOK FM im. Anny Laszuk w 2012 r. Członkini Ashoki – międzynarodowej sieci zrzeszającej przedsiębiorców społecznych.
Łukasz Faciejew
Absolwent Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i studiów Executive MBA w Akademii Leona Koźmińskiego. Przedsiębiorca w branży technologicznej. Członek rady Fundacji Kultura Liberalna.
Virtual tour
Engrams of the pandemic
We will talk to experts who will also be our guides on a virtual tour through the world in the time of the pandemic. A world where a clear caesura has separated the old order from the new. We are in the year zero which is only now being written down in history. It is a time that will soon become past, but will still be a common point of reference, a measure of distance.
We wish to solidify these images and experiences, to sharpen our senses, to reinforce traces of memory of what we have all witnessed. Let those memories become our foundation for conclusions about the socio-cultural changes provoked by the pandemic. Images of the world crippled by lockdown and other virus related, unreal dailiness examples will be the background and reference point for the experts during their discussions. We will use satellite pictures and drone recordings. We will see images of unprecedented vacuity in places that are usually vibrant and full of cultural and social life. We will reflect on how the pandemic has affected cities, these huge human congeries that are just perfect for pathogens. Will coronavirus prove to be a lesson for us to start thinking differently about the urban space and its dwellers? We will also analyse the global epidemic's consequences when it comes to economy and environment. All of the above will help us to put the current situation into a bigger picture, and reflect on the actual socio-economic development, climate crisis, and the consequences of over-consumption.
Krystian Barzykowski, PhD
Researcher at the Institute of Psychology in the Jagiellonian University. Member of the Applied Memory Research Laboratory research team. Stipendist of the French government. In his work, he deals with psychology of memory (especially episodic and autobiographical memory, elementary processes of reminiscing and creating memories), cognitive psychology (especially in the context of aging), psychological diagnosis, and cross-cultural memory. Originator and co-author of the first Polish textbook on psychological diagnosis in a multicultural and multilingual context.
Artur Celiński
Co-creator of Cities Magazine (“Magazyn Miasta”), creator and leader of Cities DNA project, podcast producer, including a project called „miastopoczucie”. Public life commentator, urban activist, cultural policies and cultural development of cities expert, promoter of urban innovations. Consultant in both strategic and specific cases; evaluator of public policy effectiveness. Academic teacher and coach; former vice-editor in chief on „Res Publica Nova” quarterly.
prof. Elżbieta Mączyńska
Economic sciences professor at SGH Warsaw School of Economics; organiser and supervisor of postgraduate studies of Real Estate Valuation at SGH. Member of the Scientific Council at Economic Sciences Institute at PAN, Presidium of the Prognosis Committee „Polska 2000 Plus”, Economic Sciences Committee at PAN, and National Council for Development. The president of Polish Economical Society. Specialist in the field of economy, including economic analysis, finance, business valuation, economical systems, and strategies for socio-economic development
Marcin Popkiewicz
Megatrends analyst, expert and journalist dealing with links in the fields of economy-energy-resources-environment. Author of following bestsellers: „World at a crossroad”, „Energetic revolution. But what for?”, and „Climate science”. Editor of ziemianarozdrozu.pl and naukaoklimacie.pl. President of the Polish branch of ASPO (Association for the Study of Peak Oil) and member of program council of INSPRO (Institute of Civil Matters). Laureate of the grand prize Journalists for climate 2015, „Economicus 2016” prize for the best book propagating economic knowledge, and the Promotor of Renewable Energy 2016 title winner. Together with the editorial team of Climate Science website, laureate of Populariser of Science 2017 prize, awarded by the Polish Ministry of Science and Higher Education and Polish Press Agency.
Wydarzenie zamknięcia
Dotychczas w ramach Festiwalu Przemiany pokazywaliśmy wyłącznie filmy dokumentalne. W tym roku będzie inaczej. Punktem wyjścia do dyskusji panelowej wieczoru zamknięcia „Roku zero” będzie film „Siódmy kontynent” Michaela Hanekego.
Dzieło Hanekego to produkcja fabularna, jednak cechuje ją wyjątkowo dokumentalna wrażliwość. Ten pełnometrażowy debiut reżysera jest zarazem pierwszą częścią tzw. „trylogii zlodowacenia” – obrazów emocjonalnego chłodu, braku komunikacji, zaniku głębszych więzi i zdolności wyrażania uczuć. Filmowa opowieść zainspirowana jest rzeczywistymi zdarzeniami. Haneke podjął się rekonstrukcji tajemniczego, złowieszczego kontekstu historii zrelacjonowanej w pewnej informacji prasowej. Bohaterowie „Siódmego kontynentu” żyją uwięzieni w letargu rutyny, z którego coraz trudniej im się ocknąć i zauważyć wokół siebie innych ludzi i ich potrzeby. Ta bezrefleksyjna, ale wyczerpująca powtarzalność zachowań stopniowo zamienia codzienność filmowej rodziny Schoberów w piekło. Początkowo niedostrzegalne, przesłonięte sukcesami i wygodami życia wielkomiejskiej klasy średniej, ale ostatecznie objawiające się w pełni swojego okrucieństwa. Bezradność i dezorientację dorosłych dziedziczą i naśladują dzieci. Komfortowe życie to nie zawsze życie dobre.
Schoberowie decydują się zostawić stare życie za sobą. Wycofują się z niego stopniowo, trwając niejako w zawieszeniu. Zrywają kontakty towarzyskie, rezygnują z pracy, decydują się na izolację. Przed chaosem świata wymykającego się zrozumieniu i kontroli chowają się za pozorami bezpieczeństwa we własnym domu. Tylko tam mogą jeszcze pielęgnować iluzję poczucia wpływu na rzeczywistość. W czasie oczekiwania na zmianę wnikliwie szacują wartość zgromadzonego przez lata majątku.
Powracająca w filmie turystyczna reklama Australii – odległego kontynentu, któremu łatwo nadać mityczną, utopijną aurę – pozwala wyobrazić (uroić?) sobie pożądane zmiany, wolność od cierpień, upragniony kres poszukiwań lepszego świata. Ten obraz iluzorycznego raju niesie ze sobą obietnicę ucieczki od egzystencji, której pustka zaczyna się stawać nie do zniesienia. Prawdziwej reewaluacji wartości, którymi się na co dzień kierujemy, w przeciwieństwie do eskapistycznych, tymczasowych „środków znieczulających” współczesnej popkultury.
„Siódmego kontynentu” nie ogląda się łatwo. Haneke bezdusznie kalkuluje psychiczne i społeczne koszty konformistycznego ogłuszania się konsumpcją. Choć wcale nie nadmierną – nie o przesyt tutaj chodzi. Reżyser pozwala swej opowieści potoczyć się zgodnie z najbardziej lodowatą logiką konsekwencji ignorowanych i bagatelizowanych, a zatem piętrzących się: frustracji, rozczarowań, zaniedbań, zaburzeń, zakłamania.
Wszystkie poruszone w filmie wątki wykorzystamy jako preteksty do dyskusji o indywidualnych i kolektywnych doświadczeniach doby pandemii i konsekwencjach – zarówno szansach, jak i zagrożeniach – tego czasu dla naszej codzienności. Zwłaszcza w kontekście osobistych przeżyć, bliskich relacji, życia rodzinnego i zawodowego. Przyjrzymy się destrukcyjnym napięciom w relacjach, które uwidocznił lub spotęgował przymus wspólnego spędzania lockdownu. Przeanalizujemy naderwane więzi pokoleniowe. Zwrócimy uwagę na niepewność, która cały czas nam towarzyszy.
Na Przemianach tradycyjnie szukamy pozytywnych scenariuszy, skupiamy się na twórczych obliczach ludzkiej sprawczości. Dla takiego optymizmu zawsze dobrze jest jednak mieć solidną, otrzeźwiającą przeciwwagę. „Siódmy kontynent” Michaela Hanekego to doskonały punkt wyjścia do krytyki przesadnie optymistycznych, a czasami wręcz infantylnie naiwnych, prognoz na temat rzekomej globalnej „kwarantanny konsumpcji” oraz wielkich zmian na lepsze w świecie po pandemii.
Film "Siódmy kontynent" będzie dostępny bezpłatnie na platformie Ninateka.pl od 9.10 od godz. 21.00 do 10.10 do godz. 21.00.
Film udostępniamy w ramach cyklu Kino Przemian.
W dyskusji wzięli udział
Prowadzący
Krzysztof Popiołek
Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie, a w latach 2014–2016 asystent naukowy na tejże uczelni. Reżyser, kurator projektu Nowe Formy Teatru, współpracował m.in. z Daugavpils Teatris na Łotwie (spektakl „Jutro będzie dobrze”). Spektakl „Gęstość zaludnienia” w jego reżyserii prezentowany był w Teatrze X-Cai w Tokio, na tamtejszym uniwersytecie gościł z wykładem „Literatura jako schron na czasy kryzysu” dotyczącym pracy nad tekstem w teatrze. Autor eseju „Wierność artysty wobec marzenia w procesie twórczym a rzeczywistość prawna i ograniczenia autonomii twórcy”. Nagrodzony nagrodą publiczności za najlepszą reżyserię na TopOffFestival 2019. Finalista Festiwalu Teatru Dokumentalnego i rezydencji artystycznej Sopot Non Fiction 2020.
Goście
prof. Bogdan de Barbaro
Lekarz psychiatra i psychoterapeuta, profesor nauk medycznych, emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1992–2016 kierownik Zakładu Terapii Rodzin Katedry Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 2016–2019 kierownik Katedry Psychiatrii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum. Certyfikowany psychoterapeuta i superwizor Sekcji Naukowej Psychoterapii i Sekcji Naukowej Terapii Rodzin Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Prowadzi szkolenia dla psychoterapeutów i terapeutów rodzinnych.
dr hab. Barbara Giza, prof. SWPS
Profesor nadzwyczajny Uniwersytetu SWPS, pracuje w Katedrze Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, gdzie od 2012 roku pełni funkcję kierowniczki katedry), filmoznawczyni i kulturoznawczyni, zajmująca się kulturoznawczymi aspektami filmu, piśmiennictwem filmowym i szeroko rozumianymi związkami filmu z literaturą. Filmografka w Filmotece Narodowej – Instytucie Audiowizualnym, badaczka archiwów filmowych i literackich. Członkini redakcji kwartalnika Akademii Polskiego Filmu "Paleograf", członkini zarządu Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami. Autorka „Biografia filmowca w filmach i poza filmami". Książka "Magia i pieniądze. Z Agnieszką Holland rozmawia Maria Kornatowska jako dwuautorska forma autobiograficzna” [w:] „Maria Kornatowska”, red. B. Giza, P. Zwierzchowski, Warszawa 2020; „Kolekcjoner rzeczywistości. O »Dziennikach« Krzysztofa Mętraka” [w:] „Krzysztof Mętrak”, red. B. Giza, P. Zwierzchowski, Warszawa 2019.
dr Tomasz S. Markiewka
Filozof, wykłada na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pisuje dla portali OKO.press, dwutygodnik.com, „Krytyka Polityczna” i „Nowy Obywatel”. Autor książek „Gniew” (2020 r.) i „Język neoliberalizmu” (2017 r.).
A shot of inspiration
Shots of inspirations are short audiovisual materials from the borderline of performance and dynamic lecture. They combine science with art in order to engage viewers in crucial, although complex, topics.
Przemiany Festival experts will relate to current problems of social, psychological, or ethical nature, by bringing up observations, theories, and examples. All of the above will serve the purpose of inspiring reflections about the post-pandemic world, triggering imagination, consolidating the very welcome changes in thinking, provoking re-evaluation, motivating, and emphasising the perspective of individual agency.
Lorem ipsum dolor sit amet. To nie pomyłka. To słowa. Właśnie o słowach, a dokładniej o ich wpływie na naszą zdolność do zachowania sceptycyzmu, jest ten materiał.
Marcin Napiórkowski, semiotyk z Uniwersytetu Warszawskiego, opowiada o tym, jak nowe media wykorzystują angażującą moc obrazu. Dlaczego tak łatwo wątpimy w słowa, a nieustannie nabieramy się na filmy i zdjęcia. Jak nowe ruchy społeczne wykorzystują smartfony do mobilizacji i synchronizacji emocji. Jak te same narzędzia mogą wykorzystywać dyktatorzy, spece od marketingu i cynicy żerujący na naszej łatwowierności.
dr hab. Marcin Napiórkowski
Wykładowca w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Bada mity, czasem pomaga tworzyć nowe. Interesują go mity konsumenckie, legendy miejskie, teorie spiskowe i pseudonaukowe. Pisuje regularnie do „Tygodnika Powszechnego”, a czasami też do innych periodyków. Jest autorem kilku książek, m.in. „Kodu kapitalizmu” i wydanego niedawno „Turbopatriotyzmu” mówiącego o współczesnych polskich mitologiach politycznych. Ciekawymi odkryciami na bieżąco dzieli się na blogu mitologiawspolczesna.pl.
Mateusz Kokot
Prowadzi Pracownię Grafiki Kinetycznej na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Zafascynowany ruchem w grafice tworzy animowane ilustracje, plakaty oraz scenografie do sztuk teatralnych. Laureat 25. Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie w konkursie „Plakat – remediacje” oraz międzynarodowego konkursu na animację typograficzną „East–West” w ramach festiwalu TYPOMANIA. Prowadzi badania nad ewolucją współczesnego języka projektowania graficznego na przestrzeni animacji oraz interakcji.
W swoim szocie inspiracji dr Mira Marcinów, psycholożka, filozofka i pisarka, czyta swój tekst i przekłada go na taniec. Szuka słów i gestów, faktów i emocji, głosu i ruchu, za pomocą których najlepiej wyrazić głęboko osobiste, cielesne doświadczenie izolacji i braku bliskości podczas kwarantanny w odrealnionym świecie doby pandemii.
Mamy zachowywać dystans od innych osób, zasłaniać usta i nos, nie dotykać twarzy, nie witać się uściskiem dłoni. Pandemia wyostrzyła kontury naszych ciał, nakreśliła wyraźne granice naszej fizycznej obecności. Przyjrzymy się z bliska temu ciekawemu paradoksowi: obronie społeczności poprzez trzymanie się z daleka od innych ludzi. Trosce o siebie nawzajem, dbaniu o wspólnotę, nie będąc blisko, nie spotykając się.
Kiedyś przez Europę przechodziły „epidemie” tańca. Ludzie zarażali się od siebie spazmatycznymi ruchami, tracili kontrolę nad własnymi ciałami. Pandemia koronawirusa tę kontrolę odebrała nam w inny sposób. Staliśmy się dużo bardziej świadomi obecności innych ciał obok nas. Mijając się, zwiększając odległość, wykonujemy dziwne, śmieszne „taneczne” ruchy. Nasze spojrzenia sponad masek komunikują lęk i niepewność, czy właściwie się zachowujemy, czy nasze ciało nie jest problemem. W ramach tej przymusowej lekcji „czytania” własnego ciała obserwujemy własny oddech niemal jak podczas mającej nas relaksować medytacji, a jednak zupełnie inaczej. Kulimy się w sobie, negując zagrożenie i kurczowo trzymając się elementarnego poczucia bezpieczeństwa.
Wszystkie te kwestie pojawią się na ekranie jako odczytane słowa i wytańczone emocje – jako euforyczna afirmacja życia w obliczu zarazy oraz próba spokojnego uporządkowania tego, co wszyscy przeżyliśmy w czasie zamknięcia. Mira Marcinów pokazuje, jak dzięki ciału i odciśniętym w nim śladom przeżyć, zapisanym w nim emocjom nasze doświadczenia nabierają realności. Doświadczenia te będą nam przypominać, że pandemia (ta albo inna) znów może nas zamknąć, znów skrócić nam oddech. Mogą też jednak dać nam wewnętrzną siłę, potrzebną aby stawić czoło zmianom.
koncepcja reżyserska: Mira Marcinów, Marcin Koszałka
tekst: Mira Marcinów
taniec: Mira Marcinów
konsultacja choreograficzna: Oliwia Zuzanna Ratyńska
zdjęcia, operator kamery: Marcin Koszałka
asystent kamery: Marcin Mikołajczak
ostrzycielka: Aliaksandra Kuznetsova
montaż: Krzysztof Komander
oświetlenie: Michał Michalski
sound design: Krzysztof Chodkiewicz
Mira Marcinów
Filozofka, doktorka psychologii, autorka czterech książek, m.in. „Historii polskiego szaleństwa”, za którą była nominowana do Poznańskiej Nagrody Literackiej (2019) oraz niedawno wydanej powieści „Bezmatek”. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Współzałożycielka i dyrektorka Ośrodka Myśli Psychoanalitycznej oraz prezeska Fundacji IFiS PAN. Laureatka Nagrody Premiera za rozprawę doktorską i stypendium naukowego dla wybitnych młodych naukowców. Finalistka Nagród Naukowych „Polityki” (2019). Asystentka reżysera przy filmie Katarzyny Kozyry „Szukając Jezusa”, twórczyni „Radia Głosy” i performance’ów o zabarwieniu psychiatrycznym. Od 10 lat prowadzi warsztaty z terapii tańcem i ruchem w instytucjach zajmujących się zdrowiem psychicznym. Sama naukę tańca rozpoczęła w piątym roku życia.
Kino Przemian
Pandemia SARS-CoV-2 ukazuje trafność wprowadzonego przez Ulricha Becka terminu „społeczeństwo ryzyka”. Żyjemy w świecie zagrożonym katastrofami – klimatyczną, pandemiczną. W świecie ciągłych zmian, które w naszym życiu wywołują lęk i niepewność.
W kinie Festiwalu Przemiany zapraszamy Państwa do zmierzenia się z tymi lękami, wyobrażeniami, niepewnością. W proponowanych przez nas filmach stawiane są pytania, o przyszłość gatunku ludzkiego, zagrożenia płynące ze świata natury oraz ze świata nowoczesnych technologii. Autorzy filmów przyglądają się różnicom społecznym, ekonomicznym, etnicznym, kulturowym i zastanawiają się, czy tak podzielony gatunek potrafi współistnieć. Czy też sposobem na przetrwanie jest właśnie odgrodzenie się, wzajemna izolacja. A może ludzkość doszła już do punktu, gdzie na oba rozwiązania jest za późno, bo oto przed człowiekiem jedynie schyłek jego panowania na Ziemi.
Wszystkie filmy dostępne na Ninateka.pl
(Anthropocene: the Human Epoch, reż. Jennifer Baichwal, Nicholas de Pencier, Edward Burtynsky | Kanada | 2018 | 87 min.)
dni dostępu: 1-10 października
Od wybetonowanych brzegów Chin, które zajmują dziś aż 60% wybrzeża kontynentalnego Azji, do największych naziemnych maszyn, jakie kiedykolwiek zbudowano w Niemczech. Od psychodelicznych kopalni potasu w rosyjskim Uralu do metalowych kontenerów w mieście Norylsk. Od zdewastowanej Wielkiej Rafy Koralowej w Australii po surrealistyczne stawy litu na pustyni Atakama. Kręcony przez cztery lata z wykorzystaniem najnowocześniejszych technik i wysokiej jakości sprzętu film dokumentuje formy i przejawy dominacji człowieka nad Ziemią.
Antropocen od lat 50. ubiegłego wieku stał się faktem i wyparł epokę halocenu. Film uświadamia nam ogrom zagrożenia, inspiruje do przemyśleń, pobudza do działań. Pokazuje, jak ludzie skutecznie, powoli, od lat uśmiercają naturę. Stawia też pytanie, czym tak naprawdę jest antropocen? Czy to koniec naszego gatunku, a może początek czegoś nowego? Poruszające obrazy zniszczeń krajobrazów utrzymane w surrealistycznym duchu wprowadzają widza w medytacyjny nastrój.
W rolę narratorki wciela się Alicia Vikander, nagrodzona Oscarem za rolę w „Dziewczynie z portretu”. Szokujący, urzekający, hipnotyczny obraz to efekt wieloletniej współpracy reżyserki Jennifer Baichwal, operatora Nicholasa de Pencier oraz znanego fotografa Edwarda Burtynskiego. Dokument stanowi trzecią część filmowej trylogii, jaką Jennifer Baichwal i Edward Burtynski poświęcili Ziemi (pierwsza część: Sfabrykowany krajobraz, druga: Watermark).
The experts' voices
The experts' voices is a series of short talks by experts that relate to topics from the borderline of science, medicine, technology, design, and art. The ongoing media discussions about coronavirus are suffused with statistics and limited to a short term perspective. Which is why we will try to dig deeper. We will explore, above all, the humanistic and social dimensions of the pandemic. We will take a closer look at healthcare – how it passes the test of community, what is the role of experts, what are the possibilities of making prognoses. We will wonder how not to get completely dominated by new technologies while the digital world is becoming a substitute for face-to-face contacts during the lockdown isolation. Maybe it is art that will help us adjust to the unreal dailiness of epidemic? So, we will find out what artists that combine art with science – e.g. the bioart creators for whom pandemic props, such as masks, gloves, bacteria or viruses, have already became tools of artistic expression – have to say about the coronavirus.
Na co dzień praca lekarzy i lekarek opiera się na danych i drobiazgowych badaniach naukowców i naukowczyń. Wybuch pandemii wymusił podejmowanie szybkich działań i poważnie utrudnił – a w niektórych przypadkach wręcz uniemożliwił – skrupulatne przestrzeganie obowiązujących reguł. Walka z koronawirusem SARS-CoV-2 pod pewnymi względami jest więc eksperymentem na żywym organizmie. Jakie problemy opieki medycznej obnażyła pandemia? A może w jej wyniku udało się coś usprawnić?
W swoim krótkim wystąpieniu Agnieszka Gaczkowska, lekarka i przedsiębiorczyni, krytycznie przygląda się medycynie pochłoniętej walką z pandemią. Patrzy w kontekście społecznym, z perspektywy pacjenta. Opowiada m.in. o nierównym dostępie do opieki zdrowotnej, kłopotach z teleporadami czy przyspieszeniu wymiany wiedzy między naukowcami i naukowczyniami. Agnieszka Gaczkowska zadaje tu ważne pytania. Czy aby obrany sposób, w jaki medycyna mierzy się z pandemią, jest prawidłowy? Jakie skutki samej pandemii oraz metod jej zwalczania odczuwamy już teraz, a jakie odczujemy za 10 lat?
Agnieszka Gaczkowska
Absolwentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym w Warszawie na studiów MBA dla Kadr Medycznych w Akademii Leona Koźmińskiego. Praktyki zawodowe odbyła m. in. w USA, Singapurze, Kostaryce, Włoszech. W 2012 roku pracowała jako Teaching Fellow w dziale Medicine and Neuroscience w Singularity University będącym częścią NASA Ames Research Park w Mountain View, gdzie była odpowiedzialna za projekty medyczne skupiające się na nowych technologiach. Przez wiele lat pracowała m.in. dla Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny IFMSA-Poland oraz World Young Doctor’s Organization.
Pandemia wyznaczyła swego rodzaju strefę liminalną pomiędzy tym, co znane i oswojone, oraz tym, co potencjalnie nowe. Jest to strefa pełna niepewności i lęku, ale też budząca ciekawość i refleksję. Czy sztuka – praktyka liminalna – budując liminalne wspólnoty, może pomóc ludziom odnaleźć się w tym „pomiędzy’’?
Karolina Żyniewicz
Byt liminalny, artystka i badaczka, absolwentka Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. Doktorantka w programie Nature – Culture na wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Realizując projekty artystyczne w laboratoriach biologicznych, jednocześnie prowadzi obserwacje etnograficzne, które stanowią bazę dla jej rozważań o roli nie-ludzkich aktorów w tworzeniu współczesnej kultury. W swojej pracy podkreśla epistemiczny i dydaktyczny wymiar sztuki. W latach 2016–2018 współpracowała z działami edukacji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, zebrane doświadczenia wykorzystuje we własnej liminalnej praktyce.
Pandemia spowodowała, że laboratorium wychodzi poza ramy laboratoryjnych pomieszczeń. Pojawiają się nowe protokoły i procedury. Ludzka kreatywność skutkuje całą mnogością wariancji tych codziennych rytuałów. Jeden wielki bio performance. Czy można sobie wyobrazić projekt bioart o większym zasięgu i sile oddziaływania? Czy jakikolwiek projekt artystyczny może się z tym równać? Artyści uczestniczą w tym globalnym performance, nie będąc jego twórcami.
Karolina Żyniewicz
Byt liminalny, artystka i badaczka, absolwentka Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. Doktorantka w programie Nature – Culture na wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Realizując projekty artystyczne w laboratoriach biologicznych, jednocześnie prowadzi obserwacje etnograficzne, które stanowią bazę dla jej rozważań o roli nie-ludzkich aktorów w tworzeniu współczesnej kultury. W swojej pracy podkreśla epistemiczny i dydaktyczny wymiar sztuki. W latach 2016–2018 współpracowała z działami edukacji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, zebrane doświadczenia wykorzystuje we własnej liminalnej praktyce.
Lockdown wynikający z pandemii pozbawił byty liminalne (praktyków liminalności) kluczowych dla ich pracy elementów, jak dostęp do laboratoriów czy instytucji badawczych. Za to w jedno wielkie laboratorium, choć też nie w pełni dostępne, przeistoczyła się sama rzeczywistość. Pojawił się cały szereg pytań dotyczących tego, jak przekonstruować dotychczasowe praktyki, tak by dopasować je do nowych realiów. Czy nierobienie sztuki może być sztuką?
Karolina Żyniewicz
Byt liminalny, artystka i badaczka, absolwentka Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. Doktorantka w programie Nature – Culture na wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Realizując projekty artystyczne w laboratoriach biologicznych, jednocześnie prowadzi obserwacje etnograficzne, które stanowią bazę dla jej rozważań o roli nie-ludzkich aktorów w tworzeniu współczesnej kultury. W swojej pracy podkreśla epistemiczny i dydaktyczny wymiar sztuki. W latach 2016–2018 współpracowała z działami edukacji Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, zebrane doświadczenia wykorzystuje we własnej liminalnej praktyce.
Mówi się, że pandemia przyspieszyła cyfrową rewolucję. Odruchowo myślimy, że to dobrze. Zastanawiamy się jednak, czy aby z tym światem nie jest coś nie tak. Uwierzyliśmy w opowieść o technologii, która nas uratuje. Najnowsza wersja tej opowieści zbawienną technologię widzi w Sztucznej Inteligencji. Obawiam się, że SI nas nie uratuje. Musimy zrobić to sami. Żadna technologia nas w tym nie zastąpi. Sposób, w jaki technologię cyfrową projektujemy, sprawia, że ta nas dzieli i oddala od siebie. Rozpada się tkanka społeczna. Obserwujemy postępująca blokadę wyobraźni.
Wykładowi towarzyszyć będzie doświadczenie online „Cześć. Znam Cię. Jestem Tobą” pokazujące, jak nieludzka jest percepcja sztucznych sieci neuronowych. Pokażemy, co mogą zrobić z ludzką twarzą. Czy mogą to zrobić z ludzkim umysłem? Przecież są powszechnie stosowane w internecie, który stał się istotną częścią naszego środowiska. Już kształtują ludzką percepcję świata poprzez hybrydę ludzkich i nieludzkich aktorów w sieci.
Pierwsza odsłona wystawy/projektu odbyła się podczas Gdynia Design Days 2020. Autorem i kuratorem wystawy jest Wiesław Bartkowski.
Wiesław Bartkowski
Projektant interakcji i badacz systemów złożonych. Kierownik i współtwórca studiów podyplomowych CreativeCoding.pl antydyscyplinarnie przełamujących granice pomiędzy sztuką, dizajnem, nauką i technologią. Należy do kadry School of Form na Uniwersytecie SWPS. Analizował systemy techno-społeczne, badał wpływ społeczny w relacjach mediowanych przez technologię. Współpracował m.in. z Florida Atlantic University, Ammerman Center for Art and Technology w Connecticut, Institute for Scientific Interchange Foundation Torino, Columbia University oraz Instytutem Podstaw Informatyki PAN. Skonstruował narzędzia wykorzystywane w ONZ i West Point. Twórca terminu i manifestu „materia kodu” proponującego nowe spojrzenie na kod – tekst źródłowy programu komputerowego – jako na rodzaj tworzywa, które można kształtować przez doświadczanie. Jego wizualizacje i instalacje interaktywne prezentowane były m.in. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Centrum Sztuki Współczesnej, Zachęcie oraz Artothek Monachium.
Laureat DESIGN ALIVE AWARDS 2018 w kategorii Animator, m.in. za poszerzanie horyzontu styku interaktywnej techniki z naukami humanistycznymi, designem i sztuką