Jak zrobić wystawę o czymś, co dopiero będzie? Albo – właśnie zaczyna być? Centrum Nauki Kopernik podjęło to wyzwanie. Efektem jest wystawa „Przyszłość jest dziś”, której pierwsza część zostanie udostępniona już 5 listopada. Projekt jest realizowany wspólnie z KPRM i NASK.
Obawy i nadzieje
Myśląc o przyszłości, często balansujemy między optymizmem a apokaliptyczną wizją jutra. Tymczasem wielkie marzenia ludzkości są złożone i wymagają godzenia różnych perspektyw oraz interesów. To nie jedyna komplikacja. Ciężko skupić się na śmiałych planach, kiedy trzeba stawiać czoła wyzwaniom wynikającym z niechlubnej przeszłości (kryzys klimatyczny) i codzienności, która potrafi nas zaskoczyć (np. globalną epidemią).
Nic dziwnego, że zmiany i nowości budzą w wielu osobach niepokój. Ale to właśnie innowacje naukowe mogą nam pomóc kształtować przyszłość! Warto je poznać, zrozumieć, ocenić ich potencjał. Zachwycić się możliwościami, które przynosi ultranowoczesna rzeczywistość. Dostrzec relacje między osobistymi wartościami i wartościami innych ludzi. Zastanowić się, które rozwiązania są przydatne i przynoszą postęp naukowy, a które budzą wątpliwości i mogą wygenerować dodatkowe problemy. Nowa wystawa w Koperniku to okazja, by poznać innowacje i najnowsze osiągnięcia nauki. Niektóre z nich już wkrótce zagoszczą w naszych domach. Inne pokochamy tak mocno, że nie będziemy w stanie bez nich funkcjonować. Najmłodsi goście Kopernika na własne oczy zobaczą koniec XXI wieku. Przyszłość jest dziś. Ktoś jeszcze w to wątpi?
Przyszłość w trzech odsłonach
Wystawa „Przyszłość jest dziś” składa się z trzech części, które będą kolejno udostępniane publiczności. Otwarcie pierwszej z nich nastąpi już 5 listopada. Dwie kolejne pojawią się w Centrum Nauki Kopernik latem i jesienią 2022 r.
Cyfrowy mózg?
Jak „myśli” sztuczna inteligencja? Czy można jej zaufać? Skąd czerpie natchnienie komputerowy artysta?
Pierwsza część wystawy skłania do przemyśleń o granicach zaufania, prywatności, intymności, poczuciu bezpieczeństwa oraz o nowych definicjach sztuki i kreatywności. Znajdą się tu eksponaty związane z mechanizmami działania sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego. Zwiedzający będą mogli sprawdzić, czy łatwo przychodzi im powierzenie telefonu „w ręce” maszyny. Robotyczne niemowlę pozwoli ocenić osobisty stosunek wobec humanoidalnych robotów. Goście obejrzą z bliska autonomiczny samochód, zajrzą do nietypowego teatru cieni i przekonają się jak działa deep fake, czyli nowoczesny fotomontaż. Będzie też okazja, by poznać robotycznych artystów i ich twórczość. Posłuchać kompozycji AIVY, przejrzeć się w kubistycznym lustrze, namalować obraz wspólnie ze sztuczną inteligencją. Technologia wkracza także w najbardziej intymną sferę ludzkiej egzystencji – świat naszych relacji i uczuć. Czy jest w nim dla niej miejsce? To kwestia osobistych wyborów i indywidualnych granic. Nad ich wyznaczeniem goście wystawy mogą zastanowić się, oglądając hologramową partnerkę czy maszynę kresu życia.
Misja: Ziemia
Jak będzie wyglądać przyszła Ziemia? Czy wciąż pozostanie tą samą planetą? Jakie mamy szanse na dalsze komfortowe życie? A jakie szanse mają następne pokolenia?
Druga część wystawy skoncentruje się na wyobrażeniach o przyszłym świecie jako naszym miejscu do życia. Poruszy kwestie takie jak postępująca degradacja środowiska naturalnego, globalne ocieplenie, miasta przyszłości czy kolonizacja przestrzeni kosmicznej. Eksponatem spajającym wszystkie te tematy stanie się Glob. Pozwoli on spojrzeć na Ziemię z kosmicznej perspektywy.
Na powierzchni ogromnej sfery będzie można oglądać zmiany stężenia CO2 i średniej temperatury, migracje gatunków. Udostępnione zostaną także różnorodne dane przestrzenne i statystyczne, pozyskane w ramach współpracy z UNEP i Centrum UNEP/GRID-Warszawa. UNEP to Program ONZ ds. Środowiska, Centrum jest jednym z pięciu ośrodków GRID na świecie, który agreguje dane o zasobach Ziemi i podnosi świadomość społeczną nt. kryzysu klimatycznego czy ochrony różnorodności biologicznej. Prezentowane dane zintegrowane są z „World Environment Situation Room" (WESR) - platformą danych i wiedzy na temat zmian zachodzących w światowym środowisku, prowadzonej przez UNEP.
Na wystawie pojawi się także prawdziwe życie! Przyglądając się kolonii mrówek grzybiarek, zwiedzający zobaczą perfekcyjnie działający superorganizm, który wiele nas może nauczyć. Poznają także technologie stojące u podstaw funkcjonowania smart cities i zdemaskują wszechobecny mikroplastik.
Życie 2:0
Jak będzie wyglądać medycyna przyszłości? Ile jesteśmy w stanie poświęcić dla dobrej kondycji swoich ciał? A ile będziemy musieli?
Trzecia część wystawy związana będzie z medycyną przyszłości, projektowaniem człowieka i cyborgizacją. Skłoni do zastanowienia się nad granicami troski o zdrowie i jakość życia. Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom technicznym możemy bezinwazyjnie zaglądać do wnętrza ludzkiego ciała, precyzyjnie je badać, diagnozować choroby i planować zabiegi. Jesteśmy o krok od kuszących możliwości ulepszania samych siebie. Jak daleko możemy się posunąć? Czy modyfikacje genetyczne i implanty wyostrzające zmysły powinny zostać jedynie w sferze cyberpunkowej literatury? Co definiuje nas jako ludzi? Wśród eksponatów znajdzie się biodrukarka 3D drukująca tkanki, interfejs mózg-komputer oraz laboratorium biohakera.
Program edukacyjny
Wystawie „Przyszłość jest dziś” towarzyszy program edukacyjny o tej samej nazwie.
Podczas spotkań edukatorów i ekspertów z młodzieżą i nauczycielami omawiane są zagadnienia związane ze sztuczną inteligencją, cyfryzacją, robotyzacją, kryzysem klimatycznym i zmianami w środowisku naturalnym. Zadaniem „grup roboczych” jest tworzenie takich formatów wydarzeń dialogowych, które będą atrakcyjne i przystępne dla młodzieży, a także pomogą jej rozwijać kompetencje niezbędne do kształtowania przyszłości. Gotowe scenariusze są dostępne na platformie OSE IT Szkoła (https://it-szkola.edu.pl/) w zakładce dedykowanej programowi edukacyjnemu. Doskonale sprawdzą się na lekcjach informatyki, przyrody, biologii, geografii, filozofii, etyki, historii sztuki, edukacji dla bezpieczeństwa, WOS-u, a także na godzinach wychowawczych.
Forma i treść dostosowane są do możliwości, potrzeb, sposobów pracy, zainteresowań i motywacji młodzieży szkolnej w wieku 13–19 lat.
