Do pierwszej edycji nagrody Przewroty zgłoszono aż 366 inicjatyw edukacyjnych! Innowacje dotyczyły edukacji formalnej i nieformalnej, szkoły i uczelni, sektora kultury, start-upów i organizacji pozarządowych. Spośród wszystkich zgłoszeń kapituła wewnętrzna, składająca się z ekspertek i ekspertów Centrum Nauki Kopernik, wyłoniła 10 najbardziej inspirujących, innowacyjnych i imponujących zgłoszeń.
Kategoria ogólnopolska
- Akademia Fact-checkingu (Stowarzyszenie Demagog)
- Dom Spokojnej Młodości (Fundacja OFF School)
- Dopamina (Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę)
- Instytut Dobrej Śmierci (Fundacja Instytut Dobrej Śmierci)
- Leśna Banda (Bartek Guentzel)
Kategoria lokalna
- Badanie właściwości fizyko-chemicznych ziemi piotrkowskiej (Uczniowskie Koło Naukowe "Purpurowe Dymy" z SP nr 8 w Piotrkowie Trybunalskim)
- Laboratoria Miejskie (Fundacja na rzecz wspólnot lokalnych Na miejscu)
- Oświatowe Centrum Nauki i Techniki (Ognisko pracy pozaszkolnej nr 1 w Wodzisławiu Śląskim)
- SzkoUA – Warszawska Szkoła Ukraińska (Stowarzyszenie Klub Inteligencji Katolickiej, Fundacja „Ukraiński Dom”)
- 3LAB Pracownia Innowacji (III Liceum Ogólnokształcącym w Gdyni)
W kolejnym etapie kapituła honorowa nagrody wybierze po jednej zwycięskiej inicjatywie w dwóch kategoriach: lokalnej i ogólnopolskiej.
Serdecznie dziękujemy za wszystkie tegoroczne zgłoszenia i gratulujemy finalistom!
Inicjatywy ogólnopolskie
Akademia Fact-checkingu (Stowarzyszenie Demagog) to projekt edukacyjny, który pokazuje, jak wyszukiwać i weryfikować informacje, jak oceniać wiarygodność źródeł, jak korzystać z użytecznych narzędzi online oraz walczyć z fake newsami. Wzmacnia odporność na dezinformację wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Inicjatywa proponuje gotowe do wykorzystania, atrakcyjne narzędzia uczenia się, rozwijające umiejętność weryfikowania faktów, samodzielnej oceny wiarygodności źródeł i zgodności informacji z obecnym stanem nauki oraz krytycznej analizy tekstów. Są to kluczowe kompetencje, umożliwiające bezpieczne, samodzielne poznawanie dzisiejszego świata. To odpowiedź na globalny problem dotyczący nas wszystkich.
Strona internetowa inicjatywy: akademia.demagog.org.pl/
Dom Spokojnej Młodości to projekt adresowany do osób uczących się w szkołach średnich w całej Polsce. Każda osoba może wybrać temat, który ją interesuje, i korzystając z gotowych, bezpłatnych scenariuszy lekcji, przeprowadzić zajęcia w swojej szkole na własnych zasadach – samodzielnie, we dwójkę, dowolnie.
Inicjatywa promuje ideę edukacji rówieśniczej wśród młodzieży. Program lekcji opracowany we współpracy z ekspertami z organizacji pozarządowych oferuje rzetelną wiedzę dotyczącą aktualnych tematów pomijanych w szkole, odpowiadając na systemowe wyzwania w duchu dbałości o dobrostan psychiczny.
Strona internetowa: www.spokojnamlodosc.pl/
Dopamina (Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę) to kampania edukacyjna. 15-minutowy film porusza ważne tematy, takie jak mechanizm pętli dopaminowej, profilowanie czy toksyczne relacje online, przy jednoczesnym unikaniu jednostronnej narracji o szkodliwości nowych technologii. W filmie młode osoby opowiadają o idealizacji życia w mediach społecznościowych, porównywaniu się z innymi, uzależnieniu od telefonu czy toksycznych relacjach w sieci, ale i o tym, jak ważną funkcję internet pełni w ich życiu i jak starają się korzystać z niego świadomie, pozytywnie i z umiarem. To inicjatywa skierowana do współczesnej młodzieży – pierwszego pokolenia, które ma nauczyć się dorastania w świecie cyfrowym. Adresuje ważny i aktualny problem dobrostanu psychicznego, włączając w działania samą młodzież, wykorzystując wiedzę naukową i stosując autentyczną, inkluzywną, pełną troski narrację. Kampania zrealizowana przez młodych dla młodych. Ważna jest nie tylko inicjatywa, ale także proces powstawania kampanii.
Strona internetowa: 116111.pl/dopamina/
Instytut Dobrej Śmierci to przestrzeń dialogu i edukacji o umieraniu, śmierci i żałobie. Inicjatywa proponuje szkolenia, spotkania oraz warsztaty i ma na celu podniesienie poziomu wiedzy o procesie umierania, o różnorodności pochówków i pożegnań oraz zwiększenie świadomości dotyczącej możliwości niesienia i otrzymywania wsparcia. Instytut przełamuje tabu poprzez otwartą rozmowę o śmierci jako naturalnej i nieuniknionej części życia. Choć jego działania skierowane są przede wszystkim do osób dorosłych pragnących zwiększyć swoją wiedzę w tym zakresie, powszechna edukacja na temat śmierci mogłaby przyczynić się do poprawy dobrostanu każdego i każdej z nas. Motto inicjatywy: Śmierć nie jest przeciwieństwem życia, tylko jego naturalną częścią. Jest wpisana w nasze życie od samego jego początku.
Strona internetowa: instytutdobrejsmierci.pl
Leśna Banda to cykl spotkań na łonie natury, podczas których dzieci pod opieką wychowawców biorą udział w warsztatach przyrodniczo-surwiwalowych, prowadzonych przez trenera Leśnej Bandy. Każde zajęcia trwają ok. 3 godzin i odbywają się w tym samym miejscu.
Podczas zajęć dzieci uczą się rozpalać ogień, rozpoznawać rośliny, zwierzęta i ich ślady. Dowiadują się, jak zbudować schronienie, jak bezpiecznie pracować z nożem czy piłą do drewna. Założeniem jest zabawa i integracja.
Inicjatywa włącza kontakt z przyrodą i swobodne doświadczanie do edukacji szkolnej i przedszkolnej, dbając przy tym o atmosferę zabawy i współpracy. Zajęcia odbywają się wyłącznie w grupach, w dni nauki szkolnej, w godzinach lekcyjnych. Program jest przemyślany: cykliczny, dostosowany do zmian zachodzących w naturze i miejsc zamieszkania uczestników i uczestniczek.
Strona internetowa: https://lesnabanda.pl/
Inicjatywy lokalne
Badanie właściwości fizyko-chemicznych ziemi piotrkowskiej (Uczniowskie Koło Naukowe "Purpurowe Dymy") to oddolny projekt badawczy zorganizowany w ramach zajęć szkolnych ósmej klasy w Szkole Podstawowej nr 8 im. Emilii Plater w Piotrkowie Trybunalskim. W ramach Uczniowskiego Koła Naukowego „Purpurowe dymy” młodzi naukowcy i naukowczynie poznają ekscytujący świat nauk ścisłych, doświadczając i eksperymentując, a przedmiotem badawczym czyniąc najbliższe otoczenie – rzekę, ziemię, naturę... Zwieńczeniem projektu było minisympozjum naukowe, na którym młodzi odkrywcy zaprezentowali wyniki swoich badań. Inicjatywa jest też niezwykle ciekawa z uwagi na postać nauczyciela: jego odwaga i charyzma są motorem napędowym projektu. Rezygnacja z metod podawczych na rzecz angażowania młodzieży w naukę, pracy w grupie oraz bezpośredniego doświadczania przekłada się na zaangażowanie uczestników i uczestniczek.
Profil na Facebooku: https://www.facebook.com/purpurowedymy
Laboratoria Miejskie (Fundacja Na miejscu) to cykl działań edukacyjnych i badawczych związanych z tematyką współczesnych miast (m.in. z klimatem, mobilnością czy jakością powietrza), który angażuje dzieci, ich perspektywę i pomysły, do zmian postaw dorosłych. W ramach Laboratoriów Miejskich uczniowie trzech warszawskich szkół podstawowych badali własne otoczenie w nurcie nauki obywatelskiej. Dzieci wcieliły się w rolę badaczy miasta, dostały narzędzia i wsparcie, które umożliwiło im pokazanie swojej perspektywy na otoczenie. Dla uczniów była to okazja do nauki poprzez zabawę oraz eksperyment zmierzający do rozwiązania realnych problemów występujących w najbliższym otoczeniu. Dzieci korzystały z takich metod jak audyt przestrzeni, zliczanie czasów na przejściach, mierzenie odległości w krokach (dziecięcych) od przystanków do szkoły, opisywanie doznań zmysłowych w otoczeniu szkoły – dźwięki, jakość powietrza, zapach, pomiary prędkości samochodów.
Strona internetowa: namiejscu.org/co-mobility-co-designing-inclusive-mobility/
Oświatowe Centrum Nauki i Techniki to multidyscyplinarne pracownie naukowe i artystyczne dla dzieci i młodzieży z powiatu wodzisławskiego. Inicjatywa działa w ramach Ogniska Pracy Pozaszkolnej nr 1 i rozwija umiejętności oraz kompetencje nieujęte w programie szkolnym. Obecnie na Oświatowe Centrum Nauki i Techniki składają się pracownie: mechatroniczna, stolarska, modelarska, krawiecka, ceramiki i rękodzieła (od tego roku również fusingu, czyli wytopu szkła), artystyczna (malarstwa, rysunku i fotografii), kinowa oraz sensoryczno-plastyczna dla przedszkolaków. Angażujące, przemyślane przestrzenie zostały stworzone, by umożliwić dzieciom i młodzieży uczenie się przez doświadczenie i samodzielne działanie pod kierunkiem wykwalifikowanych nauczycieli w danej dziedzinie. Do pracowni co tydzień przychodzą klasy 4–8 z wszystkich wodzisławskich szkół. Dzięki stałemu harmonogramowi zajęć nauczyciele mają możliwość realizacji zajęć w trybie nauczania projektowego (4 dni nauki stacjonarnej i piąty dzień projektowy na zajęciach w Centrum) i łączenia przedmiotów w celu omówienia jakiegoś zagadnienia.
SzkoUA – Warszawska Szkoła Ukraińska (Klub Inteligencji Katolickiej, Fundacja „Ukraiński Dom”) to placówka, która wspiera uczniów z Ukrainy w nauce szkolnej z myślą o jakości edukacji, integracji i przyszłości dzieci uchodźczych. Uciekając przed wojną, wiele ukraińskich dzieci znalazło schronienie w Polsce. Niejednemu z nich wojna odebrała możliwość uczenia się w ich macierzystych szkołach. SzkoUA powstała w kwietniu 2022 roku z pilnej potrzeby zapewnienia tym dzieciom możliwości dokończenia roku szkolnego, a od września 2023 roku instytucja weszła do polskiego programu oświaty. SzkoUA w niestandardowy sposób adresuje problem wyboru między edukacją w nieznanym języku a uczeniem się w trybie online, oferując połączony program ukraińsko-polski z wykorzystaniem ciekawego narzędzia lekcji „binarnych” oraz podwójny dyplom. Obok edukacji każdemu uczniowi zapewnia opiekę psychologiczną.
Strona internetowa: www.vshkolu.edu.pl/
3LAB Pracownia Innowacji w III Liceum Ogólnokształcącym w Gdyni to platforma społecznościowa w realnym świecie, edukacyjny ekosystem, wspólnota dzieląca się wiedzą oraz pomagająca w przeprowadzaniu innowacyjnych projektów. Ta oddolna inicjatywa umożliwia młodzieży szkolnej twórczą realizację własnych pomysłów badawczych, edukacyjnych i społecznych, a przy tym wzmacniając sprawczość młodych osób, oferuje im wsparcie merytoryczne i techniczne oraz dostęp do ekspertów zewnętrznych. 3LAB Pracownia Innowacji tworzy społeczność innowatorów zaangażowanych społecznie, przestrzeń otwartą na osoby z zewnątrz. Zmienia sposób myślenia o edukacji szkolnej. Zgłoszenie do nagrody zostało napisane przez uczniów z wykorzystaniem AI. Motto pracowni: Operujemy w przestrzeni, w której nowych rozwiązań jeszcze nie ma, a stare są nieaktualne.
Strony internetowe: www.3-lab.pl, www.lo3.gdynia.pl/service/3-lab